Technika dekoracyjna znana już w starożytności, zaliczana do malarstwa monumentalnego.
Polega ona na układaniu ornamentu lub obrazu z drobnych elementów m.in. kamyków, szkiełek czy ceramiki, o różnej kolorystyce (dwu lub wielobarwne).
Elementy przyklejano do podłoża przez ułożenie na świeżej zaprawie wapiennej, cementowej, lub żywicy pochodzenia roślinnego (mastyks z drzewa pistacji kleistej).
Mozaiką dekorowano posadzki i ściany domów, kopuły, sklepienia, a nawet meble.
Najstarszy przekaz wspominający o istnieniu posadzek mozaikowych pochodzi z księgi Estery w Starym Testamencie. Opisano w nim podłogi w pałacu w Suzie.
Z kolei najstarsze znalezione mozaiki pochodzą sprzed pięciu tysięcy lat i zostały znalezione w starożytnym mieście Uruk w południowej Mezopotamii. Pokrywają one filary i mury świątyni bogini Inany.
Wykonano je techniką mozaiki sztyftowej. Polegało to na na układaniu powierzchni z barwionych na czerwono, czarno lub biało sztyftów o długości około 10 centymetrów.
W starożytnym Egipcie raczej nie stosowano mozaik. Jedynie w okresie Średniego Państwa (od około 2050 do około 1760 p.n.e) używano techniki zbliżonej do mozaiki przy zdobieniu przedmiotów dekoracyjnych - była jednak ona bliższa inkrustacji czy intarsji.
W starożytnej Grecji pierwsze mozaiki układano z otoczaków znalezionych na brzegach rzek i morza. Technika ta zwana była opus barbaricum. Mozaiki miały kolorystykę biało-czarną z mniejszymi polami żółtymi, brązowymi i czerwonymi.
Później do wykonywania mozaik wykorzystywano odpady kamienne powstałe przy pracach rzeźbiarskich i kamieniarskich.
Następnym krokiem było zastosowanie sześciennych kostek z marmuru i innych kamieni (również kamieni szlachetnych), a nawet złota. Dla jak najdokładniejszego odwzorowania obrazu, niejednokrotnie używano bardzo małych elementów, nawet o krawędzi 1 milimetra.
Okres pełnego rozkwitu mozaiki przypada na I wiek n.e. w cesarstwie rzymskim. Potem zwyczaj zdobienia techniką mozaikową przejęła sztuka wczesnochrześcijańska.
Drugim okresem największej popularności mozaiki był VI wiek n.e. Było to związane z rozwojem sztuki bizantyjskiej. Stamtąd mozaiki rozprzestrzeniły się na Ruś, gdzie swój okres świetności miały między XI a XII wiekiem.
Często była również stosowana w sztuce islamu.
W późniejszym okresie, jedynie we Włoszech dekorowanie techniką mozaikową odgrywało większą rolę.
Dopiero wiek XIX przyniósł ponowne zainteresowanie tą techniką zdobniczą.
Dzisiaj mozaika łączy w sobie funkcję użytkową i dekoracyjną i pojawia się przede wszystkim w kuchniach i łazienkach. Zmieniły się również materiały, z których jest wykonywana. Obecnie najczęściej można spotkać mozaiki z elementów ceramicznych lub szklanych - często wykorzystywana jest również do dekoracji budowli reprezentacyjnych 
