Nożyce ręczne znane były w Europie już na kilkaset lat p.n.e.
Współczesną konstrukcję wprowadzili najprawdopodobniej Rzymianie około 100 roku n.e.
Jest to ręczne narzędzie lub maszyna do cięcia wyrobów z różnych materiałów (używane np. w krawiectwie), oraz do strzyżenia, krajania itp. Ich podział przeprowadza się głównie ze względu na materiał do jakiego są przeznaczone.
Nożyce składają się z dwóch połączonych przegubowo ostrzy, zwieranych podczas cięcia. Dodatkowo (w zależności od zastosowania) mogą posiadać sprężynki ułatwiające ich rozwieranie, oraz blokadę umożliwiającą przechowywanie ich w pozycji zamkniętej.
Przy obróbce metalu rozróżnia się nożyce do cięcia blachy, do cięcia drutu i do cięcia prętów lub kęsów (łamacze, przecinarki).
Nożyce do cięcia blachy, zależnie od konstrukcji i przeznaczenia dzielą się na dźwigniowe, gilotynowe, krążkowe, wielokrążkowe i skokowe.
Do cięcia blachy są stosowane również nożyce ręczne, w postaci dwóch przegubowo połączonych noży, służące do cięcia prostoliniowego (nożyce proste), i do cięcia wzdłuż linii krzywych oraz do wycinania otworów (nożyce łukowe), np. w blachach stalowych lub mosiężnych.
Jako, że ich konstrukcja nie jest symetryczna, czasem można spotkać odmianę nożyczek przeznaczoną dla tych, którzy używają w pracach codziennych głównie lewej ręki - łatwiej jest wtedy wykonywać niektóre dokładniejsze prace 
