Polski astronom, prawnik i lekarz (1473 - 1543).
Twórca jednolitej i syntetycznej teorii systemu heliocentrycznego.
Urodził się w Toruniu w rodzinie kupieckiej.
Po śmierci ojca, opiekę nad rodziną objął zamożny wuj, biskup Łukasz Watzenrod.
Jesienią 1491 roku, 18 letni Mikołaj wraz z bratem Andrzejem rozpoczął studia na wydziale sztuk wyzwolonych Uniwersytetu Krakowskiego.
Uczęszczał tam na różnorodne wykłady: z gramatyki, z retoryki, z poetyki, ale również na wykłady o treściach matematyczno-astronomicznych.
Możliwe że właśnie wtedy w jego umyśle zrodziła się koncepcja teorii budowy świata odmienna od obowiązującej.
Po przyjęciu w 1496 roku niższych święceń kapłańskich, wyjechał do Bolonii na trzy lata, aby studiować prawo kanoniczne, mające przysposobić go do administrowania dobrami kościelnymi. Studiów jurystycznych nie ukończył.
31 maja 1503 roku doktoryzował się z prawa kanonicznego w Ferrarze.
Po powrocie do Polski zamieszkał w Lidzbarku Warmińskim, a w roku 1510 osiedlił się na stałe we Fromborku, gdzie został mianowany kanonikiem. Przez jakiś czas pracował jako lekarz, a w wolnym czasie zajmował się astronomią. Jako kanonik warmiński piastujący różne stanowiska w administracji biskupstwa zajmował się również sprawami związanymi z obronnością Olsztyna.
Prawdopodobnie to wówczas (w czasie wojny polsko-krzyżackiej), około roku 1516, powstała dzięki niemu pierwsza kanapka. W oblężonym zamku Kopernik stanął przed problemem choroby przewodu pokarmowego u załogi zamku. Okazało się, że przyczyną jest spożywanie chleba, a raczej fakt jak go jedzono. Twardy, z grubo zmielonej mąki chleb, często lądował na ziemi. Ludzie podnosili go, otrząsali i dalej zjadali, połykając przy okazji całą masę brudu.
Lekarz-astronom wpadł wówczas na pomysł, żeby powierzchnię chleba posmarować masłem, tak aby łatwo było zauważyć ewentualne zabrudzenia, a w razie potrzeby brud wraz z ochronną warstwą usunąć z kromki.
Jego największym osiągnięciem było opracowanie heliocentrycznego modelu Układu Słonecznego, według którego Słońce znajduje się w centrum, Ziemia jest planetą i podobnie jak pozostałe planety obiega Słońce po orbicie kolistej.
Jego dzieło wydrukowane zostało w 1543 roku w Norymberdze, w ilości około 1000 egzemplarzy, pod tytułem: "De revolutionibus orbium coelestium" (O obrotach sfer niebieskich).
Mimo zadedykowania dzieła ówczesnemu papieżowi Pawłowi III, nie zostało ono przychylnie przyjęte przez Kościół, a nawet umieszczono je w roku 1616 w indeksie ksiąg zakazanych.
Do swoich obserwacji Mikołaj Kopernik stosował bardzo proste instrumenty, często własnej konstrukcji. Przy obserwacji planet wykorzystał kwadrant słoneczny (do obliczania szerokości geograficznej miejsca obserwacji), sferę armilarną (do wyznaczania kątów współrzędnych planety), triquetrum (do obserwacji Księżyca).
Obliczenia wykonywał w systemie sześćdziesiątkowym, ponieważ w Europie ułamki dziesiętne nie były jeszcze znane. Wprowadził je dopiero w 1585 roku holenderski astronom i matematyk Simon Stevin.
Mimo to, obliczenia przeprowadzone przez Kopernika niewiele różnią się od rzeczywistych, a jego teoria wpłynęła na sposób patrzenia na miejsce Ziemi i człowieka we Wszechświecie, oraz stała się podstawą rozwoju nauk ścisłych.
Wraz z upływem czasu zyskiwała coraz więcej zwolenników, między innymi Keplera, Giordana Bruna, Galileusza. System kopernikański stał się przedmiotem słynnego procesu, podczas którego zmuszono Galileusza do wyznania, że Ziemia jest nieruchoma.
Dzieło Kopernika skreślono z indeksu ksiąg zakazanych dopiero w 1835 roku.
Interesowała go również ekonomia - udzielał rad królowi polskiemu w sprawach związanych z obiegiem pieniężnym, publikował prace o reformie monetarnej (traktat o sposobie bicia pieniędzy Modus cudendi monetam), oraz sformułował prawo, iż "gorszy pieniądz wypiera z rynku lepszy".
Podczas licznych podróży po Warmii, stwierdził ciężką sytuację mieszkańców wsi, którzy żyli w wielkiej nędzy, co skłoniło go do studiów nad cenami chleba.
Około 1530 roku powstał krótki memoriał Panis coquendi ratio (Obrachunek wypieku chleba) z tablicami uczciwych cen chleba, oraz opisem jego wypieku. Jego celem było wyliczenie rzeczywistych nakładów finansowych związanych z wypiekiem chleba, aby jego cena mogła kształtować się zgodnie z nakładem pracy i cenami surowców 
Ciekawostka:
Kiedy Kopernik opracowywał swój heliocentryczny model Układu Słonecznego, nawet mu się nie śniło, że nasza Ziemia jest taką drobinką w bezmiarze Kosmosu.
Zobacz o tym film:
Powiedział:
Więź duchowa jest o wiele cenniejsza od bliskości fizycznej.
