REKLAMY
fajerwerki z 1749 roku

Łatwopalne mieszaniny wykorzystywane do celów widowiskowych - (z niemieckiego: Feuerwerk).

Dodawane do nich substancje chemiczne dają określoną barwę i dźwięk - sztuczne ognie. 

Jedna z legend głosi, że udział w wynalezieniu fajerwerków (czarnego prochu) miał pewien kucharz z chińskiej armii. Któregoś dnia, wiele wieków temu, zmieszał przypadkiem trzy składniki: saletrę, siarkę i węgiel drzewny, i kiedy niechcący upuścił miksturę do ognia, buchnęły kolorowe płomienie.

Dalsze eksperymenty z niezwykłą mieszanką spowodowały powstanie pierwszej petardy: po umieszczeniu składników w łodydze bambusa i podpaleniu, mieszanka niespodziewanie silnie eksplodowała.
Już około 206 roku używano petard, aby wywołać huk odstraszający złe duchy, później sztuczne ognie były wykorzystywane podczas modlitw o pomyślność i szczęście. 

Wkrótce dla efektownych wybuchów i przejmującego gwizdu, jaki wydawały petardy, znaleziono kolejne zastosowania.
Pierwszy pokaz sztucznych ogni, o którym zachowało się wspomnienie w przekazach, miał miejsce w roku 468 na dworze cesarza Chin - w zastosowanych wtedy racach użyto zwykłego prochu, stosowanego potem w Europie jako dymny proch strzelniczy.

Inna legenda mówi, że petardę wynaleźli, pracujący na chińskim dworze, alchemicy poszukujący m.in. receptury eliksiru życia, oraz sztucznego złota.
Około VI wieku robiono w Chinach petardy wykonane z papieru wypełnionego prochem. Wtedy też pojawiają się pierwsze petardy wielostrzałowe wykonane z powiązanych ze sobą pojedynczych petard.

fajerwerki niemieckie z 1885 roku

Stosowano je także w celach bojowych - w 1232 roku podczas oblężenia chińskiej stolicy Pien-king, cesarz rozkazał zbombardować oblegających ją Mongołów nową bronią.
Oblężeni dysponowali "fei-huo-tsia" (strzały latającego ognia), które można uznać za pierwsze pociski o napędzie odrzutowym - były to w istocie fajerwerki.

Tajemnica produkcji była silnie strzeżona, w końcu jednak wiedza na ten temat przedostała się do Europy - najprawdopodobniej przez kraje arabskie (według niektórych źródeł to słynny podróżnik Marco Polo przywiózł do Europy wiedzę o fajerwerkach i sposobie ich wytwarzania).

W Europie największy wkład twórczy w rozwój fajerwerków wnieśli Włosi, propagując pokazy i rozwijając przemysł pirotechniczny.

Następni byli Francuzi i Niemcy, a w końcu XVI wieku wiedza ta dotarła do Anglii.
W sierpniu 1572 roku świadkiem jednego z pokazów pirotechnicznych była królowa Elżbieta I. 
Europejskie główne święto fajerwerków jest obchodzone 5 listopada, w Dniu Guy'a Fawkesa (tego dnia 1605 roku Fawkes próbował wysadzić Izbę Gmin angielskiego parlamentu).
Aż do XVIII wieku ścisłą kontrolę nad fajerwerkami trzymali wojskowi.

REKLAMY

W naszym kraju pierwszy pokaz sztucznych ogni miał miejsce w roku 1918. Wydarzenie to miało miejsce w połowie listopada, w kilka dni po ogłoszeniu niepodległości Polski. Choć pokaz ten zapewne wydał się obserwującej go gawiedzi interesujący, trwał jak na obecne standardy dość krótko, bo zaledwie trzy minuty. Znaczący postęp jeśli chodzi o pokazy pirotechniczne miał miejsce w latach sześćdziesiątych. Wtedy właśnie zrezygnowano ze stosowania lontów pirotechnicznych o różnej długości (tak regulowano czas odpalenia kolejnych petard) i zastąpiono je elektrycznymi zapłonnikami.

Obecnie fajerwerki i petardy są w niemal powszechnym użyciu. Często stosuje się je w połączeniu z pokazami laserowymi oraz muzyką elektroniczną. Pokazy sztucznych ogni są też punktem kulminacyjnym wielu imprez plenerowych, przebiegających w okresie wieczorowo-nocnym.

Imprezą nie mogącą się odbyć bez takich pokazów, jest Sylwester.

Różne kolory petardy zawdzięczają domieszkom. Przed XIX wiekiem możliwe było otrzymanie jedynie różnych odcieni koloru żółtego i pomarańczowego, ponieważ używano stali i węgla drzewnego. Dzięki temu, że pod koniec XVIII wieku wynaleziono chlorany (które zaczęto produkować na skalę przemysłową w XIX wieku), do pirotechnicznego repertuaru dodano barwę czerwoną i zieloną.
Prawdziwie czyste błękity i purpury, to już wynalazek dwudziestego wieku 

Zobacz fajerwerki z Sylwestra 2014 roku w Londynie:

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj