REKLAMY
struktura amoniaku

Nieorganiczny związek chemiczny azotu i wodoru, nieodzowny przy produkcji rolnej.

Już tysiące lat temu, ludzie uprawiający ziemię zauważyli, że nawożąc gleby odchodami zwierzęcymi i ludzkimi, można podnieść wielkość plonów. Gnijące odchody są naturalnym źródłem łatwo dostępnych związków azotu, potasu i fosforu - trzech najważniejszych dla roślin pierwiastków - w naturze amoniak powstaje jako produkt gnicia substancji białkowych.

Pierwszy opisany związek amoniaku - salmiak (chlorek amonu), otrzymany został około 332 roku p.n.e. z odchodów wielbłądów w pobliżu świątyni Amona w oazie Siwa, na terenie dzisiejszego Egiptu. Stąd pochodzi nazwa amoniak, używana w różnych formach w większości języków świata.

REKLAMY

Skład chemiczny amoniaku został ustalony w 1784 roku, przez francuskiego chemika Claude’a Louisa Bertholleta.

Louis BertholletWzrost liczby ludności w XIX i XX wieku spowodował ogromny wzrost zapotrzebowania na żywność. Z kolei intensywne rolnictwo prowadziło do wyjaławiania gleby, która szybko traciła cenne pierwiastki, m.in. azot, niezbędne dla wielu procesów życiowych.

Konieczne stało się intensywne nawożenie. Ważnym źródłem nawozów stało się guano. Te ptasie odchody sprowadzano do Europy aż z wybrzeży Peru. Pod koniec XIX wieku, innym źródłem azotanów stała się saletra chilijska odkładająca się na pustyni Atacama. W obu tych przypadkach koszty sprowadzania znacznie podnosiły koszty produkcji żywności. Dodatkowo saletra była wykorzystywana do produkcji materiałów wybuchowych.

To spowodowało, że na przełomie XIX i XX wieku zaczęto prowadzić intensywne badania nad uzyskaniem amoniaku z niewyczerpanego źródła azotu, czyli powietrza. Wprawdzie azot stanowi ponad 78% ziemskiej atmosfery, występuje jednak w niedostępnej dla roślin formie mało aktywnej chemicznie. Należało znaleźć jakiś sposób na pozyskanie amoniaku.
W niewielkim zakresie wykorzystywano do tego piece koksownicze, gdzie - niejako przy okazji produkcji koksu - wychwytywano amoniak.


Dopiero na początku XX wieku niemiecki chemik Fritz Haber odkrył, że wodór w obecności odpowiedniego katalizatora reaguje z azotem, dając amoniak. Reakcja odbywa się pod dużym ciśnieniem, oraz w wysokiej temperaturze. Za to odkrycie Haber został uhonorowany Nagrodą Nobla.

Obecnie produkuje się około 120-130 mln ton amoniaku rocznie, z czego 80% produkcji odbiera rolnictwo.
Nawozy azotowe umożliwiły eksplozję demograficzną XX wieku.
Amoniak służy też do produkcji mas plastycznych, włókien sztucznych oraz żywic syntetycznych.
Ze względu na ostry zapach, woda amoniakalna stosowana jest jako składnik soli trzeźwiących w celu przywróceniu świadomości osób, u których wystąpiło omdlenie  


 Grecki historyk Ksenofont żyjący w IV wie ku p.n.e. powiedział podobno:
"Nic nie jest tak cenne jak gnój".

 
Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj