REKLAMY
cynk

Cynk, (symbol Zn) z łacińskiego zincum, to pierwiastek chemiczny.

Prawdopodobnie został po raz pierwszy zastosowany w Indiach lub Chinach, jeszcze przed 1500 rokiem p.n.e. Jest to metal przejściowy z grupy cynkowców (12 grupa) w układzie okresowym.

Nie znano wówczas cynku jako metalu, natomiast stosowano rudy cynkowe do produkcji mosiądzu, czyli stopu miedzi z cynkiem. Takie mosiężne przedmioty znane są z Babilonii i Asyrii z III tysiąclecia p.n.e. i z Palestyny z lat 1400 do 1000 p.n.e.
Dopiero dużo później stwierdzono, że cynk to pierwiastek, tzn. niedający się już dalej rozkładać materiał podstawowy.

Jako, że cynk nadawał się szczególnie do stopów z innymi metalami, to dlatego używany był początkowo jako składnik monet.
Dodatkowo starożytni szybko zorientowali się, że cynk ma właściwości lecznicze i zaczęli stosować sole cynkowe do celów medycznych.

REKLAMY

Pierwszym, który jednoznacznie zidentyfikował cynk jako nowy metal (który odróżniał się od wszystkich innych, dotychczas znanych metali), był lekarz i badacz natury Paracelsus. W tym okresie importowano cynk głównie z krajów orientalnych - najczęściej z Indii. To właśnie w Indiach, już około roku 1200 n.e. potrafiono wytwarzać metaliczny cynk. Podgrzewano rudy cynku, stosując w tym celu węgiel drzewny, w zamkniętym naczyniu wytopowym. W procesie tym powstawała tak zwana para cynkowa, która była schładzana powietrzem z otoczenia w pojemniku kondensacyjnym ulokowanym poniżej.

Nazwa cynk przyjęła się dopiero po ponownym "odkryciu" tego materiału, w XVII wieku, kiedy to na dobre zagościł w Europie - do końca XVIII wieku importowano go i uchodził za bardzo drogi.
Co prawda (np. w Rzymie) znano i potrafiono stosować cynk - głównie do wytwarzania mosiądzu, ale był to trudny i kosztowny proces.

cynkW roku 1746 udało się wyizolować cynk (jako czysty metal) berlińskiemu chemikowi, Andreasowi Sigismundowi Marggraf. Podczas swojego eksperymentu podgrzewał rudy cynku wraz z węglem drzewnym w zamkniętych naczyniach wytopowych - podobnie jak to robiono w Indiach. W wyniku tego otrzymał metaliczny cynk.

Nieco wcześniej udało się wydestylować cynk Szwedowi, Antonowi von Swab. W jego procesie pary były odprowadzane do góry. Dlatego też technikę tą określił jako destylację "per ascedum" - destylację przez wznoszenie.


W XVIII wieku potrafiono już pozyskiwać cynk na większą skalę w Anglii, na Górnym Śląsku oraz w obszarze Aachen. Dość dużym utrudnieniem podczas pozyskiwania cynku w tamtych czasach była jego szczególna właściwość - odparowywanie poniżej temperatury hutniczej (wynoszącej ponad 1000°C). Podczas dodawania powietrza, cynk spala się do tlenku cynku. Powstające w ten sposób pary cynku musiały być bez dostępu powietrza tak przechwytywane i kondensowane, by mógł z nich wytrącić się metaliczny cynk.

REKLAMY

Wiedza o leczniczych właściwościach cynku ma długą historię. Już ponad 5 tysięcy lat temu Egipcjanie stosowali maść cynkową, by przyspieszyć gojenie się ran.
W połowie XIX wieku stwierdzono, że cynk jest niezbędny dla metabolizmu pospolitej pleśni, potem - że leczy choroby trzody chlewnej, oraz wspomaga wzrost ptactwa i jest nieodzowny również w hodowli roślin.
W 1953 roku przypadek sprawił, że poparzone szczury - dzięki wzbogaceniu ich diety cynkiem - wyzdrowiały zdumiewająco szybko.

W 1957 roku oficjalnie potwierdzono, że cynk jest jednym z niezbędnych do życia mikroelementów i ma wpływ na wszystkie podstawowe procesy życiowe. Bierze udział między innymi w mineralizacji kości, gojeniu się ran, wpływa na pracę układu odpornościowego, prawidłowe wydzielanie insuliny przez trzustkę, oraz na stężenie witaminy A i cholesterolu. Ma swój udział w regulacji ciśnienia krwi i rytmu serca. Jest też niezbędny przy syntezie związków regulujących wzrost i rozwój roślin.
Cynk zwiększa również produkcję plemników 

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj