Jeden z siedmiu cudów świata starożytnego, które wyróżnili Grecy.
Wybudowany na planie prostokąta, największy po piramidach egipskich grobowiec świata. Został wzniesiony około 350 p.n.e. dla Mauzolosa, perskiego satrapy Karii.
Witruwiusz podaje jego wymiary: 18,9 na 42,3 na 11,1 metra, lecz inni pisarze antyku zdecydowanie je powiększają. Według nich podstawą całej budowli był trzon ceglany otoczony marmurem o wymiarach około 39 na 33 metry.
Na nim stał potężny sześcian o szerokości 33 metrów i długości 27 metrów. Podstawa i sześcian miały razem 22 metry wysokości. 
Dopiero na tym wszystkim stał właściwy grobowiec, otoczony 36 kolumnami o wysokości 11 metrów. Na kolumnach wsparty był 24-stopniowy dach o wyglądzie piramidy. Szczyt był zwieńczony marmurową kwadrygą, niosącą postaci zmarłego króla i jego małżonki - Artemizji.
Całość miała wysokość około 46 metrów - tyle, co dzisiejszy 15-piętrowy budynek.
W budowie uczestniczyli najwybitniejsi artyści i budowniczowie greccy owych czasów. Był zaprojektowany przez architektów Pyteosa i Satyrosa w 353 roku p.n.e. Ściany budowli i fasady były bogato ozdobione - na fryzach i płaskorzeźbach wykonanych przez czołowych greckich rzeźbiarzy: Leocharesa, Skopasa, Bryaksisa i Timoteosa przedstawione zostały wyścigi zaprzęgów konnych, walki Amazonek i dużo mitologicznych postaci.
Grobowiec został zniszczony prawdopodobnie przez żołnierzy w 334 roku p.n.e., kiedy to Aleksander Wielki otoczył i zniszczył miasto Halikarnas. W XII wieku n.e. trzęsienia ziemi dopełniły dzieła zniszczenia. Trzy wieki później joannici zagrożeni najazdem muzułmanów używali surowców z grobowca, aby wzmocnić swoją siedzibę - Zamek św. Piotra. W trakcie rozbiórki Mauzoleum najpierw został odkryty, a następnie zaginął sarkofag perskiego satrapy Mauzolosa.
Odnalezione później fragmenty rzeźb także wywieziono z Grecji do Wielkiej Brytanii, gdzie można je obejrzeć w British Museum w Londynie. Od tego czasu, często chowano w podobnych grobowcach zwanych "mauzoleum" różne ważne osobistości 
Zobacz film o mauzoleum:
