REKLAMY
zapora wodna

Jest to wysoka przegroda doliny rzecznej, budowana z betonu, żelbetu, ziemi, kamienia itp.

Jej zadaniem jest utworzenie wielkiego zbiornika wodnego.

Podobno pierwszą, była zapora usypana z kamieni na wysokość 16 metrów, dla ochrony Memfis przed powodzią, z rozkazu pierwszego, legendarnego faraona Egiptu - Menesa (około 3110 p.n.e.).

W czasach rzymskich powstało kilkanaście niewysokich, murowanych zapór na terenie Italii i Afryki Południowej. Pozostałości ich można oglądać jeszcze dziś.

Nowy okres w historii zapór wodnych, zapowiedziały duże budowle murowane z ciosów kamiennych, powstałe w XVI wieku w Hiszpanii i służące do nawodnień. Z tego okresu zachowała się jeszcze zapora wodna Almanza - wysokość 20,7 metra), wymurowana z regularnych ciosów kamiennych, a w środku ze zwykłego kamienia. Inna hiszpańska zapora wodna Alicante (około 42 metrów wysokości), ukończona w 1594 roku, była najwyższa na świecie przez prawie trzy stulecia.

Wczesne zapory wodne murowane, miały przekrój poprzeczny zbliżony do prostokąta. Dopiero w II połowie XIX wieku inżynierowie francuscy (Mode, Sazilly), zaproponowali stosowany do dziś przekrój trójkąta. Pierwszą zaporą wodną wybudowaną w ten właśnie sposób była murowana zapora Furens (z 1866 roku o wysokości 50 metrów).

zapora łukowa

REKLAMY

Od 1887 roku zaczęto budować zapory z betonu. Jedną z najwyższych zapór na świecie jest zapora Grande Dixence w Szwajcarii wybudowana w 1961 roku - 284 metry wysokości, w Polsce natomiast Solina w Bieszczadach (82 metry).
Z betonu buduje się również zapory łukowe, nadające się dobrze do wąskich, skalistych dolin.

Pierwszą zaporę łukową (jeszcze murowaną), zbudowano we Francji w 1843 roku. Jej budowniczym był ojciec znanego pisarza Emila Zoli. Jedną z najwyższych na świecie zapór tej konstrukcji jest zapora w miejscowości Vajont we Włoszech. Zbudowano ją w 1961 roku na wysokość 265 metrów.


Jeszcze innym rodzajem zapory jest zapora ziemna. Takie zapory początkowo nie były zbyt pewne, ponieważ nie znano właściwości gruntów. Dopiero około 1920 roku zaczęto sypać zapory tak, że nie groziło to przerwaniem przez wodę. Okazało się wówczas, że niewątpliwą zaletą jest stateczność, a przede wszystkim taniość tego typu konstrukcji. Zapory ziemne wbrew pozorom wcale nie muszą być niskie - w USA zapora na rzece Feather ma wysokość 235 metrów.
W Polsce zapora wodna ziemno - narzutowa w Tresnej na Sole ma wysokość 38 metrów.

Oprócz zadania podstawowego, jakim jest zabezpieczenie przed powodziami, zapory od dziewiętnastego wieku zaczęto wykorzystywać jako źródło taniej energii elektrycznej, montując w nich turbiny wodne. 

W Polsce zaporami nazywamy budowle o wysokości ponad 15 metrów.
Niższe konstrukcje nazywane są jazami 

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj