REKLAMY
fragment obrazu: Alegoria dobrych rządów

Zegar piaskowy, czyli klepsydra (z greckiego kleptein - kraść i hydros - woda).

Jeden z takich zegarów (znanych już od 1500 lat p.n.e.), został znaleziony w grobowcu faraona Amenhotepa.
Prymitywne klepsydry (jeszcze wodne) udoskonalił grecki konstruktor, wynalazca i matematyk Ktesibios z Aleksandrii w II wieku p.n.e., który znalazł sposób usunięcia różnic ilości wody, w zależności od pory roku.

Klepsydra była niczym innym, jak udoskonalonym zegarem wodnym, rozszerzającym możliwości jego zastosowania.

klepsydra egipskaOprócz tego, że wyeliminowane zostały straty czynnika odmierzającego czas (piasek nie wylewa się na zewnątrz, nie wysycha), to jeszcze pojawiła się wreszcie możliwość przenoszenia czasomierza. Ponadto zaczęto używać klepsydr w miejscach, gdzie wcześniej zdarzało się, że kapiąca woda odmierzająca czas w zegarze wodnym po prostu zamarzała...

REKLAMY

Zmodyfikowana klepsydra zbudowana jest z dwóch szklanych pojemników w kształcie gruszek, umieszczonych jeden nad drugim i stykających się szyjkami. W środku - pomiędzy tymi zbiornikami, przesypywał się piasek. Później piasek zastąpiono mieszaniną miału z czarnego marmuru, zmielonymi skorupami jaj, oraz proszkiem ołowianym lub cynkowym. Wszystko to kilkakrotnie bardzo dokładnie mieszano i przesiewano.

Jedno z pierwszych (albo nawet pierwsze) zachowane przedstawienie klepsydry w Europie, można zobaczyć na obrazie Ambrogio Lorenzetti'ego z 1338 roku, zatytułowanego "Alegoria dobrych rządów", który był namalowany dla ratusza w Sienie we Włoszech - fragment na ilustracji powyżej.

klepsydra niemiecka z 1506 rokuProdukowano zegary kwadransowe, półgodzinne i godzinne. Wielokrotnie próbowano znaleźć sposób na mechaniczne odwracanie klepsydry po przesypaniu się piachu - bez skutku. Próbowano łączyć klepsydry, i udało się nawet tak, że piach sypał się przez dwanaście godzin. Niestety nic więcej nie udało się w tej materii zrobić.

Mimo tych mankamentów, klepsydra była szeroko stosowana w XV i XVI wieku na pokładach statków. Wyznaczony specjalnie w tym celu chłopak, obracał klepsydrę, kiedy piasek się przesypał i dodatkowo - dla informacji - uderzał w dzwon. Wykorzystywano ją w kościołach parafialnych w Anglii, do precyzyjnego odliczania czasu trwania kazania - miało się ono zakończyć, gdy piasek przesypał się do końca.
Używana były również w szkołach i salach sądowych.

Współcześnie klepsydra stała się symbolem upływającego czasu. Wytwarza się ją jako gadżet, służący na przykład do mierzenia czasu gotowania jajek na miękko

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj