REKLAMY

Urządzenie służące do zmniejszania prędkości ciała spadającego lub poruszającego się w powietrzu.

Polska nazwa spadochronu utworzona została przez analogię do nazwy francuskiej - parchute.

Pomysł spadochronu podsunęła przyroda, która stworzyła nasiona rozsiewane przez wiatr, powoli opadające w dół, jak np. nasiona dmuchawca.

Wynalazek spadochronu polega na wykorzystaniu zjawiska dużego oporu aerodynamicznego czaszy wklęsłej.

Jak mówi legenda, pierwszym skoczkiem był chiński cesarz Shon (lub Shun), który około 2200 roku p.n.e. skoczył z dachu płonącego domu, trzymając w ręku... dwa duże prostokątne, słomkowe kapelusze. Podobno uratowały mu życie.
Pierwszy opis spadochronu podał angielski uczony Roger Bacon w 1250 roku. Pierwszy zachowany szkic spadochronu pochodzi z włoskiego manuskryptu z 1470 roku. Jest to spadochron stożkowy z obrzeżem w postaci drewnianej obręczy.

spadochron projektu Leonarda da VinciSzkic spadochronu wykonał też Leonardo da Vinci w 1485 roku. Spadochron Leonarda ma czaszę w postaci piramidy z płótna. Człowiek miał być podwieszony na linkach uwiązanych do rogów czaszy - nie wiadomo jednak, czy ktokolwiek z takim spadochronem skakał.

W 1617 roku włoski biskup Fausto Veranzio w swej książce Machinae novae, opublikował rysunek spadochronu własnego pomysłu. Czaszę tego spadochronu stanowił płócienny kwadrat z drążkami na krawędziach.
Podobno w tym samym roku miał miejsce pierwszy skok na urządzeniu przypominającym wielki, wykonany z tkaniny dach. Z jednej z weneckich wież skoczył w ten sposób Chorwat - Faust Vrančić.
Pierwszy pomysł zastosowania spadochronu na maszynie latającej dał spolszczony Włoch - Tytus Burattini.

Za wynalazcę spadochronu uważany jest francuski chemik Louis-Sebastien Lenormand, który na skonstruowanym przez siebie spadochronie wykonał 26 lipca 1783 roku udany skok z drzewa. To on jest autorem nazwy wynalazku, brzmiącej w oryginale parachute.

REKLAMY

Po dokonaniu w 1783 roku pierwszych wzlotów balonem, zaczęto myśleć o skokach z balonu. W 1785 roku Francuz Jean Pierre Blanchard zademonstrował zrzut psa na spadochronie - po udanej próbie sam również wyskoczył z lecącego balonu.
Pierwszym człowiekiem, który dokonał skoku na spadochronie ze statku latającego, był Francuz André Jacques Garnerin. W dniu 22 października 1797 roku wykonał on z balonu skok na spadochronie własnej konstrukcji z wysokości około 8000 stóp. Czasza tego spadochronu miała kształt półkuli, a skoczek znajdował się w koszu.
W październiku 1802 roku, jako pierwszy w historii otrzymał patent na swój spadochron. On też jako pierwszy zaproponował upust powietrza w czaszy spadochronu.

spadochron z połowy XX wiekuW roku 1837 Robert Cocking stał się pierwszym, który zginął w czasie wykonywania skoku ze spadochronem.
Przez następne dziesięciolecia spadochron służył tylko do skoków na popisach i na pokazach. Pierwszy spadochron bez kosza, jedynie z obręczą do trzymania i specjalną uprzężą, zbudował i wypróbował w 1887 roku Amerykanin T. Baldwin.


Spadochron z czaszą otwieraną z opóźnieniem, czyli po dłuższej chwili po wyskoczeniu z balonu wypróbował w 1889 roku Francuz Ch. Leroux.
W roku 1908, Alberto Leo Stevens uszył plecak, w którym umieścił złożony spadochron. Czasza otwierała się po pociągnięciu specjalnej linki.
Trzy lata później powstały pierwsze składane samolotowe spadochrony ratownicze, które miały uprząż dla skoczka, a czasza ich była złożona w pokrowcu i wyzwalana przez pociągnięcie linki - konstruktorem był Amerykanin Leslie L. Irvin.
W tym samym roku, rosyjski aktor Gleb Kotielnikow umieścił spadochron w tornistrze, pod którym znajdowały się sprężyny wyrzucające czaszę po otwarciu. Koncepcja "ubrania" pilota w spadochron stała się wzorem dla dzisiejszych konstrukcji. Co ciekawe, pomysł nie znalazł zrozumienia u rosyjskiego dowództwa, dlatego pierwszy skok na spadochronie z samolotu wykonał Amerykanin kapitan Albert Berry w 1912 roku.

współczesna forma spadochronu21 czerwca 1913 roku nad parkiem Griffitha w Los Angeles, pierwszego skoku ze spadochronem dokonała kobieta (Georgina "Tiny" Broadwick, lat 18). Wylądowała na polu jęczmienia.
W wyniku kolejnych ulepszeń powstał współczesny spadochron osobowy, w skład którego wchodzą: czasza z tkaniny, linki nośne, uprząż z zamkiem, pilocik (mały spadochron ułatwiający otwarcie czaszy), uchwyt z linką wyzwalającą czaszę, oraz pokrowiec.

Innym rodzajem spadochronu jest spadochron hamujący, spełniający rolę hamulca aerodynamicznego samolotu lub szybowca, używany dla skrócenia lądowania. Pierwszy raz użyto tego typu spadochronu podczas II wojny światowej.
Na samolotach odrzutowych stosowane są fotele wystrzeliwane umożliwiające skok ratowniczy na spadochronie nawet w chwili, gdy samolot znajduje się już na ziemi.

nowa moda na skoki z wysokości - base jumping26 lutego 1955 roku George Franklin Smith z Manhattan Beach w Kalifornii katapultował się z myśliwca F-100A Super Sabre Jet przy prędkości 1250 kilometrów na godzinę, stając się pierwszym człowiekiem, który wyskoczył ze spadochronem z samolotu lecącego szybciej od dźwięku. W momencie katapultowania pilot został poddany przeciążeniu czterdziestokrotnie przekraczającemu siłę grawitacji. Jego kombinezon został porwany na strzępy, a zanim wylądował w oceanie, pęd powietrza zerwał mu hełm, maskę i skarpety. Po wydobyciu z wody u wybrzeży kalifornijskiej Laguna Beach przez przepływającą łódź, spędził pół roku na rehabilitacji szpitalnej.


Ciekawostki:

  W roku 1960 (na rok przed lotem w kosmos Jurija Gagarina, Joseph Kittinger poleciał balonem do stratosfery i skoczył ze spadochronem z wysokości 31,3 kilometra.
  W roku 2012, Felix Baumgartner skoczył z rekordowej wysokości - aż 39 kilometrów.


Zobacz skok Baumgartnera:

Znaki drogowe | Karta rowerowa | Karta rowerowa - to proste | Wiersze miłosne | 1000 pytań | Naj naj naj