Ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła, wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelazne sztaby.
Ramki stanowią kontur rysunku, natomiast kreskowanie na szkle lub malowanie na nim przeźroczystymi farbami, podkreśla charakterystyczne elementy (głowę, oczy, ręce, fałdowanie szat, cieniowanie figur itp.).
Do powstania techniki witrażu najprawdopodobniej przyczyniły się bizantyńskie mozaiki. Wprawdzie sporadyczne użycie barwnych szkieł w oknach miało miejsce już w VI wieku n.e., to sam witraż - w takiej formie jaką znamy dzisiaj - pojawił się w okresie od X do XI wieku i stosowany był już głównie w budownictwie sakralnym.
Szkło którego wówczas używano, było barwione przez topienie masy szklanej razem z tlenkami metali. Pewnie dlatego w witrażach tamtego okresu ilość barw była ograniczona do wariantów błękitu, czerwieni, fioletu i bieli. Elementy witraży wycinano z większych tafli za pomocą rozgrzanego metalowego pręta, a sam proces produkcji szklanych tafli polegał na ręcznym wydmuchaniu dużej bańki szkła, a następnie rozcięciu jej i rozciągnięciu do odpowiedniego rozmiaru.
To pewnie dlatego szkła wykonywane ręcznie, zwłaszcza te z wczesnego okresu średniowiecza, charakteryzują się smugami, niejednorodnością oraz zróżnicowaną grubością tafli.
O poziomie sztuki witrażu tego czasu świadczą pochodzące z tego okresu najstarsze zachowane fragmenty: Twarze Chrystusa z Lorsch i Wissemburga.
Apogeum sztuki witrażowej przypada na czasy katedr. Ówcześni artyści potrafili odkryć fundamentalną prawdę, że witraż to przede wszystkim sztuka operowania światłem i kolorem we wnętrzu.
Z czasem zapomniano jednak, ze istotą witrażu jest światło. W swym schyłkowym okresie (XVII - XVIII wiek) pozbawione rysunku linii ołowiu witraże malowane były na bezbarwnej szybie kolorowymi emaliami.
Coraz częściej - tendencję tę przyniósł barok - szklono całe kościoły zwykłym bezbarwnym szkłem, dążąc do możliwie największego rozjaśnienia wnętrza.
Renesans witrażownictwa nastąpił na przełomie wieków XIX i XX w sztuce secesji.
Do Polski witraże trafiły dopiero w XIV wieku. Jednym z pierwszych i największych ośrodków produkcji witraży był Toruń, leżący wtedy w państwie krzyżackim.
Ciekawostka:
Największy w Europie witraż (212 metrów2), znajduje się w Rypinie.
